Ασθματικές κρίσεις

Το άσθμα είναι μία μακροχρόνια φλεγμονώδης πάθηση του αναπνευστικού  συστήματος από την οποία υπολογίζεται ότι πάσχουν περίπου 350  εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο, ενώ το ποσοστό της νόσου στη χώρα μας βρίσκεται στο 8-9% του γενικού πληθυσμού.

Εμφανίζεται σε όλες τις ηλικίες και σχετίζεται με γενετική (κληρονομική) προδιάθεση του ατόμου αλλά και την έκθεση σε κάποιους εκλυτικούς παράγοντες οι οποίοι μπορούν να πυροδοτήσουν μία ασθματική κρίση. Χαρακτηρίζεται από εξάρσεις και υφέσεις με τον πάσχοντα να μην εμφανίζει καθόλου συμπτώματα στη φάση της ύφεσης χωρίς αυτό βέβαια να σημαίνει ότι η νόσος δεν υφίσταται. Στα παιδιά αποτελεί την συχνότερη χρόνια πάθηση καθώς ένα στα δέκα παιδιά πάσχει από αυτήν με μία αυξανόμενη τάση να παρουσιάζεται τα τελευταία χρόνια.

Το άσθμα προκαλείται εξαιτίας της παροδικής στένωσης των αεραγωγών  (βρόγχων) μέσω των οποίων κατά την διαδικασία της αναπνοής διέρχεται ο  αέρας από και προς τους πνεύμονες. Στους πάσχοντες από άσθμα οι αεραγωγοί αντιδρούν εντονότερα σε διάφορα ερεθίσματα είτε από το περιβάλλον είτε από τον ίδιο τον οργανισμό, σε σχέση με τα άτομα που δεν πάσχουν από άσθμα, με αποτέλεσμα την σύσπαση των αεραγωγών (βρογχόσπασμος). Η στένωση των αεραγωγών μοιραία οδηγεί και σε μείωση της ροής του αέρα μέσα σε αυτούς με συνέπεια την εμφάνιση μιας ασθματικής κρίσης.

Παράγοντες ερεθισμού                                                                                              Υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που μπορούν να πυροδοτήσουν μία ασθματική κρίση σε άτομα που πάσχουν από άσθμα. Κάθε παράγοντας δεν επιδρά με τον ίδιο τρόπο σε κάθε άτομο αλλά ακόμη και ο ίδιος παράγοντας μπορεί να επιδρά διαφορετικά κάθε φορά στο ίδιο άτομο. Αυτό εξαρτάται από τον βαθμό που ελέγχεται το άσθμα με την φαρμακευτική αγωγή που λαμβάνει ο πάσχοντας.

Οι πιο συνηθισμένοι παράγοντες ερεθισμού είναι οι παρακάτω:

·       Λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος όπως κρυολογήματα, γρίπη, ιγμορίτιδα κ.ά.

·       Ο καπνός του τσιγάρου.

·       Έντονες οσμές, όπως μπογιές, βενζίνη, αρώματα κ.ά.

·       Μολυσμένος αέρας, υγρασία, μούχλα, σκόνη, γύρη, γρασίδι  κ.ά.

·       Τροφές όπως αυγά, γάλα, ψάρια, ξηροί καρποί ή συντηρητικά τροφίμων.

·       Ουσίες ζώων, όπως τρίχες, δέρμα, φτερά  κ.ά.

·       Ο ψυχρός και ξηρός αέρας.

·       Ορισμένα φάρμακα (συνήθως ασπιρίνη και αντιυπερτασικά).

·       Η σωματική άσκηση (συνήθως σε κρύο περιβάλλον).

·       Το συναισθηματικό άγχος.

Σημεία και συμπτώματα  

Η βαρύτητα μιας ασθματικής κρίσης μπορεί να είναι από ήπια, έως και επικίνδυνη για την ζωή του πάσχοντος. Γι’ αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό τόσο τα άτομα που πάσχουν από άσθμα όσο και οι οικείοι τους να είναι σε θέση να αναγνωρίσουν και να αντιμετωπίσουν έγκαιρα μία ασθματική κρίση.

·     Το πιο χαρακτηριστικό σύμπτωμα του άσθματος είναι ο συριγμός κατά την εκπνοή. Ο ήχος μοιάζει με σφύριγμα και οφείλεται στη στένωση των  αεροφόρων οδών (βρόγχων) γεγονός που δυσκολεύει την αναπνοή. Ο  συριγμός ωστόσο μπορεί να μην εμφανίζεται σε σοβαρές περιπτώσεις όπου ο εξερχόμενος αέρας δεν είναι αρκετός για την παραγωγή ήχου.

·     Βήχας ο οποίος είναι ξηρός, χωρίς φλέγματα και πολλές φορές εμφανίζεται τις νυχτερινές ώρες αναγκάζοντας το άτομο να ξυπνήσει.

·     Γρήγορες αναπνοές που συνοδεύονται από δύσπνοια δυσκολεύοντας    ακόμη και την ομιλία. Το άτομο, σε κάποιες περιπτώσεις, δυσκολεύεται να  αρθρώσει ακόμη και μία ή δύο λέξεις με μια ανάσα.

·     Ζάλη, αίσθημα αδυναμίας ή ακόμη και σύγχυση.

·     Αίσθημα βάρους ή σφιξίματος στο στήθος.

·     Ωχρό και πιθανόν κυανό δέρμα, κυρίως στα χείλη και στα δάχτυλα.

Τα συμπτώματα του άσθματος βέβαια διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο και ενώ μπορεί σε κάποιους να εμφανιστούν όλα τα παραπάνω σε κάποιους άλλους ίσως εμφανιστεί μόνο βήχας ή ένα σφύριγμα στην αναπνοή. Διαφέρει επίσης και η σοβαρότητα των συμπτωμάτων. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να είναι απλώς ενοχλητικά ενώ σε άλλες να είναι  σοβαρά, αναγκάζοντας το άτομο να διακόψει τις δραστηριότητές του αναζητώντας ιατρική βοήθεια και ανακούφιση. 

Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στην αξιολόγηση των συμπτωμάτων στα παιδιά, γιατί κάποιες φορές τα συμπτώματα του άσθματος συγχέονται με αυτά μιας  ίωσης, με αποτέλεσμα να χορηγούνται στα παιδιά, άσκοπα, αντιβιοτικά.

Πρώτες Βοήθειες 

·       Αν το άτομο βρίσκεται σε χώρο ο οποίος πιθανόν πυροδότησε την ασθματική κρίση, όπως ένα δωμάτιο με καπνό, θα πρέπει να το  απομακρύνετε άμεσα από εκεί.

·       Βάλτε τον πάσχοντα να καθίσει στη θέση που αυτός βρίσκει πιο βολική. Συνήθως αυτή είναι η καθιστική θέση με το άτομο να γέρνει μπροστά και  τα χέρια του να στηρίζονται πάνω σε κάποιο τραπέζι ή στη πλάτη μιας  καρέκλας.

·       Υποστηρίξτε ψυχολογικά  το άτομο μιλώντας του με σταθερή και ήρεμη  φωνή. Η δημιουργία πανικού επιδεινώνει τις ασθματικές κρίσεις.

·       Εάν έχει μαζί του εισπνεόμενο φάρμακο βοηθήστε να το πάρει και  σημειώστε την ώρα λήψης του. Αυτό ανακουφίζει συνήθως άμεσα καθώς  το φάρμακο προωθείται απ’ ευθείας στους βρόγχους που είναι η αιτία του  προβλήματος.   

·       Πείτε του να αναπνέει αργά και βαθιά.

·       Εάν τα συμπτώματα δεν υποχωρήσουν μετά από 3 - 4 λεπτά από τη  λήψη του εισπνεόμενου, χορηγήστε του ακόμα μία δόση.

·       Σε καμία περίπτωση μην χορηγήσετε αντιβηχικό σιρόπι για να  σταματήσετε τον βήχα, όπως επίσης  μην χορηγήσετε φάρμακα που δεν  του έχει συστήσει ο γιατρός του. 

·       Εάν δεν υπάρξει βελτίωση αναζητήστε ιατρική βοήθεια ή καλέστε για  ασθενοφόρο.

Πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Serfree, Οκτώβριος 2024