Θερμική εξάντληση και θερμοπληξία

Διανύοντας ήδη τον πρώτο καύσωνα του φετινού καλοκαιριού καλό θα είναι να γνωρίζουμε όλοι  τα  προβλήματα  που  μπορούν να προκληθούν στον ανθρώπινο οργανισμό εξαιτίας των υψηλών θερμοκρασιών, τους τρόπους αντιμετώπισης αλλά και τα μέτρα πρόληψης που μπορούμε να λάβουμε.

Τα  άτομα  που  διατρέχουν  μεγαλύτερο  κίνδυνο  είναι  όσα  ανήκουν  στις  ευπαθείς  ομάδες, δηλαδή  τα  μικρά  παιδιά, οι  υπερήλικες, όσοι  πάσχουν  από  χρόνια  νοσήματα, οι  παχύσαρκοι  και  όσοι  εργάζονται  ή  αθλούνται  σε  θερμό  περιβάλλον.  Εκτός  από  την  υψηλή  θερμοκρασία, η  υγρασία  αποτελεί  έναν  εξίσου  επιβαρυντικό  παράγοντα  καθώς  σε  συνθήκες  υψηλής  υγρασίας  το  σώμα  μας  αδυνατεί  να  αποβάλλει  θερμότητα  με  την  εξάτμιση  του  ιδρώτα.

                               Φωτογραφία από vargazs από το Pixabay 

Θερμική  εξάντληση

Η  θερμική  εξάντληση  προκαλείται  εξαιτίας  της  υπερβολικής  απώλειας  υγρών   (νερού  και  ηλεκτρολυτών)  λόγω  εφίδρωσης, ύστερα  από  παρατεταμένη  έκθεση  σε  υψηλές  θερμοκρασίες. Πρόκειται  για  μία  ήπια  σχετικά  διαταραχή  η  οποία  όμως  εάν  δεν  αναγνωριστεί  και  αντιμετωπιστεί  άμεσα  μπορεί  να  οδηγήσει  σε  θερμοπληξία  που  είναι  μία  απειλητική  για  την  ζωή  κατάσταση. Στη  θερμική  εξάντληση  η  θερμοκρασία  του  σώματος  είναι  φυσιολογική  ενώ  σπάνια  μπορεί  να  αυξηθεί  μέχρι  τους  40⁰ C. Ο  πάσχοντας  εμφανίζει  υπόταση  και  τάσεις  λιποθυμίας, μεγάλη  εφίδρωση  και  έντονο  αίσθημα  δίψας - ξηροστομίας. Άλλα  σημεία  και  συμπτώματα  που  παρατηρούνται  είναι: ωχρότητα, ζάλη, κεφαλαλγία, ναυτία  και  έμετος.

Πρώτες  Βοήθειες

·         Μετακινήστε  το  άτομο  σ’ ένα  δροσερό  μέρος  και  τοποθετήστε  το  σε  ύπτια  θέση  με  τα  πόδια  ελαφρώς  ανασηκωμένα, γύρω  στα  30  εκατοστά.

·       Βρέξτε  με  νερό  το  κεφάλι, τον  λαιμό  και  τον  θώρακα  και  κάντε  του  αέρα  με  κάποιο  περιοδικό  ή  εφημερίδα 

·        Εφόσον  το  άτομο  είναι  σε  εγρήγορση  και  δε  νιώθει  ναυτία, βοηθήστε  το  να  καθίσει  και  δώστε  του  να  πιει  σιγά - σιγά  μέχρι  και  ένα  λίτρο  νερό μέσα στο  οποίο  έχετε  διαλύσει  μία  κουταλιά  του  γλυκού αλάτι. Εναλλακτικά  μπορεί  να  δοθεί  και  κάποιο  ισοτονικό  ποτό  αραιωμένο  μισό - μισό  με  νερό.

·         Άτομα  με  επιβαρημένο  ιστορικό  υγείας  ή  όσοι  εμφανίζουν  συμπτώματα που  δεν  υποχωρούν, θα  πρέπει  να  μεταφερθούν  άμεσα  στο  νοσοκομείο. 

Θερμοπληξία

Η  θερμοπληξία  είναι  πολύ  πιο  σοβαρή  κατάσταση  απ’ ότι  η  θερμική  εξάντληση  και  αν  δεν  αναγνωριστεί  και  αντιμετωπιστεί  άμεσα  μπορεί  να  οδηγήσει  ακόμη  και  σε  θάνατο. Πολλές  φορές  βέβαια  η  διάκριση  μεταξύ  των  δύο  αυτών  διαταραχών  είναι  δύσκολη. Η  πιο  σημαντική  διαφορά  που  παρατηρείται  είναι  ότι  στη  θερμοπληξία  εμφανίζεται  μία  αλλαγή  της  συμπεριφοράς  (διανοητικής κατάστασης). Το  άτομο  δηλαδή  μπορεί  να  είναι συγχυτικό, αποπροσανατολισμένο  ή  ακόμη  και  σε  κωματώδη  κατάσταση. Γι’ αυτό  θα  πρέπει  να  υποψιαζόμαστε  πάντα  την  περίπτωση  θερμοπληξίας  σε  άτομα  τα  οποία  είναι  ζεστά  στην  αφή  και  φέρονται  παράξενα  σε  θερμό  περιβάλλον. Ειδικότερα  οι  ηλικιωμένοι  παρουσιάζουν  συμπτώματα  που θυμίζουν  περισσότερο  εγκεφαλικό  επεισόδιο.  Άλλα  σημεία  και  συμπτώματα  που  παρατηρούνται  είναι:

·         Θερμοκρασία  σώματος  πάνω  από  40⁰ C

·         Υπόταση  με  γρήγορο  και  αδύναμο  σφυγμό 

·         Στεγνό, ζεστό, κατακόκκινο  δέρμα

·         Έντονη  κεφαλαλγία

·         Ναυτία

·         Έμετος 

·         Τάσεις  λιποθυμίας

·         Απώλεια  αισθήσεων

 Πρώτες  Βοήθειες

·       Μεταφέρετε  το  άτομο  σε  ένα  σκιερό, δροσερό  μέρος  και  αφαιρέστε  τα  ρούχα  του  εκτός  από  τα εσώρουχα. Καταβρέξτε  όλο  το  σώμα  του  με  νερό (λάστιχο  ποτίσματος, εμφιαλωμένο  νερό  κλπ).

·       Τοποθετήστε  παγοκύστες  ή  κομπρέσες  με  παγωμένο  νερό  στον  λαιμό, τις  μασχάλες  και  την  βουβωνική  χώρα. Από  την  επιφάνεια  των  περιοχών  αυτών  διέρχονται  μεγάλα αιμοφόρα  αγγεία, με αποτέλεσμα  το  αίμα  να  ψύχεται  γρήγορα.    

·       Ελέγχετε  την  θερμοκρασία  του  σώματος  κάθε  5  λεπτά  και  σταματήστε  τη  διαδικασία  ψύξης  όταν  η  θερμοκρασία  φτάσει  στους  38⁰ C. Στην  περίπτωση  αυτή  σκεπάστε  το  άτομο  με  ένα  στεγνό  σεντόνι  συνεχίζοντας  βέβαια  να  το  ελέγχετε  γιατί  η  θερμοκρασία  του  μπορεί  να  ανέβει  και  πάλι.

·       Εάν  το  άτομο  είναι  αναίσθητο  τοποθετήστε το  σε  πλάγια  θέση  ασφαλείας   ελέγχοντας  συνεχώς  την  αναπνοή  του

·         Σε  κάθε  περίπτωση  θερμοπληξίας  αναζητήστε  ιατρική  βοήθεια.

Μέτρα  προφύλαξης 

Για  την  αποφυγή  των  παραπάνω  διαταραχών  κατά  τη  διάρκεια  του  καλοκαιριού  θα πρέπει  να  λαμβάνονται  ορισμένα  βασικά  μέτρα  προφύλαξης  κυρίως  από  τις  ευπαθείς  πληθυσμιακές  ομάδες.

·        Αποφύγετε  την  απευθείας  έκθεση  στον  ήλιο  καθώς  και  την  σωματική  κόπωση, ιδιαίτερα  τις  μεσημεριανές  ώρες.

·        Φορέστε  καπέλο, γυαλιά  ηλίου  και  ελαφριά, άνετα  και  ανοιχτόχρωμα  ρούχα.

·       Η  λήψη  άφθονων  υγρών (όχι  οινοπνευματωδών), κυρίως  νερού, φυσικών  χυμών  και  ισοτονικών  ποτών  βοηθούν  στην  πρόληψη  της  αφυδάτωσης.

·       Φροντίστε  τα  γεύματά  σας  να  είναι  μικρά  και  ελαφρά, αποφεύγοντας  τα  λιπαρά  και  καταναλώνοντας  περισσότερα  φρούτα  και  λαχανικά. 

·       Στη  θάλασσα  αποφύγετε  την  έκθεση  στον  ήλιο  τις  ώρες  11:00-16:00.

·       Κάνετε  συχνά  ντους  με  δροσερό  νερό.

·       Τα  άτομα  που  παίρνουν  φάρμακα όπως  διουρητικά, αντισυλληπτικά  και  ινσουλίνη  θα  πρέπει  να  συμβουλεύονται  τον  γιατρό  τους  για  πιθανή  αλλαγή  στη  δοσολογία.

                              

                              Φωτογραφία από cocoparisienne από το Pixabay